ΟΣΠΡΙΑ

Τα όσπρια, γνωστά και ως "το κρέας των φτωχών", αποτελούν έναν πλούτο θρεπτικών συστατικών και έχουν κατέχει περίοπτη θέση στη διατροφή ανά τους αιώνες. Από την αρχαία Ελλάδα, όπου ήταν το πιο συνηθισμένο γεύμα των αρχαίων Ελλήνων, έως τις μέρες μας, τα όσπρια θεωρούνται ένα αναντικατάστατο συστατικό της μεσογειακής διατροφής.

Η κατανάλωση των όσπριων ενθαρρύνεται λόγω του υψηλού περιεχομένου τους σε φυτικές πρωτεΐνες, που συμβάλλει στην αναδόμηση και επισκευή των κυττάρων, και παρέχει επαρκή ενέργεια. Είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, που βοηθούν στη διατήρηση ενός υγιούς πεπτικού συστήματος και μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο χρόνιων νοσημάτων όπως η καρδιαγγειακή νόσος και ο διαβήτης. Εκτός από την πρωτεΐνη και τις ίνες, τα όσπρια προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα βιταμινών και μετάλλων, περιλαμβανομένων του σιδήρου, του μαγνησίου και των βιταμινών του συμπλέγματος Β.

Η παραγωγή των όσπριων στην Ελλάδα είναι παραδοσιακή και ποικίλη, με κάθε περιοχή να προσφέρει μοναδικές ποικιλίες, προσαρμοσμένες στο τοπικό κλίμα και το έδαφος. Από τους παραγωγικούς κάμπους της Θεσσαλίας μέχρι τα ηφαιστειογενή εδάφη της Σαντορίνης, τα ελληνικά όσπρια αντανακλούν την πλούσια γεωγραφική και γεωργική ποικιλομορφία της χώρας. Με την παράδοση και τις τεχνικές καλλιέργειας να κληροδοτούνται από γενιά σε γενιά, η Ελλάδα κατέχει μια ξεχωριστή θέση στον χάρτη των παραγωγών όσπριων. Αναλογιζόμενοι την πλούσια διατροφική τους αξία, δεν είναι περίεργο που τα όσπρια έχουν αποτελέσει κορυφαίο στοιχείο της διατροφής μας για χιλιετίες. Η ένταξή τους σε μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει να διατηρήσουμε την υγεία μας, να ενισχύσουμε τον οργανισμό μας και να απολαύσουμε ταυτόχρονα γεύματα γεμάτα γεύση και παράδοση.

Ενδεικτικά, ας δουμε κάποια είδη οσπρίων

Φακές: Πλούσιες σε πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, σίδηρο και μαγνήσιο. Είναι εξαιρετική πηγή σιδήρου για τους χορτοφάγους και βοηθούν στην ρύθμιση της χοληστερόλης. Στην Ελλάδα, οι φακές της Εγκλουβής στη Λευκαδα και οι φακές Φενεού στην Κορινθία είναι δύο γνωστές παραδοσιακές ποικιλίες και ΠΟΠ ΠΓΕ.

Ρεβίθια: Είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, φυτικές ίνες και πολλές βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Είναι επίσης καλή πηγή μαγνησίου και σιδήρου. Στην Ελλάδα, τα ρεβίθια της Σιφνου και της Σέριφου και τα ρεβίθια από την περιοχή της Πλατέος στην Πέλλα είναι πολύ προσφιλή στους καταναλωτές.

Φασόλια: Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, πολλά μέταλλα και βιταμίνες. Παράγονται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, αλλά τα φασόλια Γίγαντες από την περιοχή της Πρέσπας και τα φασόλια από την Καστοριά είναι ειδικά διάσημα για την ποιότητά τους.

Κουκιά: Περιέχουν πλούσια πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Στην Ελλάδα, τα κουκιά από την Σκάλα Καλλονής στη Λέσβου και είναι πολύ αγαπητά για την ποιότητα και την γεύση τους.

Λούπινα: Είναι πλούσια σε πρωτεΐνη και φυτικές ίνες, καθώς και σε ασβέστιο και σίδηρο. Συχνά καταναλώνονται ως σνακ μετά από βράσιμο και αλάτισμα. Η παραγωγή τους δεν είναι τόσο εκτεταμένη στην Ελλάδα, αλλά υπάρχουν περιοχές στην Μακεδονία που τα καλλιεργούν,οπως στην Μανη και την Κρήτη.

Μαυρομάτικα φασόλια: Αυτά τα φασόλια είναι καλή πηγή πρωτεΐνης, φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών. Παράγονται κυρίως στην Ήπειρο και έχουν ένα μοναδικό μαύρο σημάδι που τους δίνει το όνομά τους.

Μπιζέλια: Παρέχουν πρωτεΐνη, βιταμίνες Α και Κ, καθώς και μέταλλα όπως το σίδηρο και το μαγνήσιο. Στην Ελλάδα, μπιζέλια καλλιεργούνται σε πολλές περιοχές, με την περιοχή Θεσσαλίας να ξεχωρίζει για την παραγωγή τους.

Αρακάς: Ένα είδος μπιζελιού με γλυκιά γεύση και πλούσιο σε βιταμίνες Α και C, πρωτεΐνη και φυτικές ίνες. Καλλιεργείται ευρύτατα σε όλη την Ελλάδα.

Λαθούρι: Τα όσπρια αυτής της κατηγορίας είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες και είναι ανθεκτικά σε ξηρικές συνθήκες. Στην Ελλάδα, είναι πιο συνηθισμένα σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές.

Φάβα: Η φάβα είναι ένας τύπος λιωμενου -ας πουμε-αρακά που παραδοσιακά καλλιεργείται σε ηφαιστειογενή εδάφη, ιδιαίτερα στη Σαντορίνη. Πλούσια σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και χαμηλά σε λίπος, η φάβα είναι εξαιρετική πηγή σιδήρου και μαγνησίου και περιέχει έναν συνδυασμό βιταμινών του συμπλέγματος Β. Είναι γνωστή για τις υψηλές αντιοξειδωτικές της ιδιότητες και την ικανότητά της να βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος. Η φάβα της Σαντορίνης έχει ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) κατάσταση λόγω της μοναδικής γεύσης και ποιότητάς της που οφείλεται στο ειδικό ηφαιστειογενές έδαφος του νησιού.

Κάθε είδος όσπριου έχει τη δική του μοναδική θρεπτική αξία και προσφέρει διαφορα οφέλη για την υγεία. Στην Ελλάδα, η παράδοση στην καλλιέργεια των όσπριων είναι βαθιά ριζωμένη και η κάθε περιοχή προσφέρει μοναδικές ποικιλίες με διακριτικές γεύσεις.